(Cadn.com.vn) - Đấu tranh chống các băng đảng buôn lậu ma túy đang trở thành một “cuộc chiến tranh” thật sự và khốc liệt ở Mexico trong những năm gần đây chứ không chỉ là cuộc chiến đơn thuần. Nếu như cần sa và bạch phiến được sản xuất tại Mexico từ đầu thế kỷ XX thì vấn đề buôn ma túy bắt đầu mang một kích thước quy mô rộng lớn trong thập niên 1980 khi chất cocaine đến từ Colombia đã tràn ngập thị trường Mỹ với sự tiếp tay đắc lực của các nhóm buôn ma túy ở Mexico.

Cuối cùng, chính các nhóm này đã dần dần kiểm soát thị trường khi các đường dây buôn ma túy ở Colombia bị phá vỡ vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước. Từ ngày lên nắm quyền vào cuối năm 2006, Tổng thống Mexico Calderon đã cho tiến hành nhiều chiến dịch trên quy mô lớn tấn công vào các tổ chức buôn lậu ma túy khét tiếng, bắt và tiêu diệt hàng trăm tên, trong đó có nhiều tên cầm đầu, tịch thu hơn 70 tấn cocaine. Chỉ riêng trong năm 2008, lực lượng chống ma túy Mexico đã phá vỡ 19 cơ sở chế biến cocaine và huy động lực lượng khá hùng hậu, có cả quân đội tham gia tiêu hủy gần 28 ngàn héc-ta trồng cần sa và cây thuốc phiện ở những vùng rừng núi hiểm trở.

Một tên trùm tội phạm ma túy bị bắt giữ tại cảng Salina Cruz. Ảnh: Reuters

Mặc dù Tổng thống Calderon tuyên bố rằng miền Bắc của Mexico không còn nguy hiểm về các băng đảng ma túy, nhưng trên thực tế, dư luận vẫn tỏ ra nghi ngờ. Tình hình an ninh không được vãn hồi vì hằng ngày vẫn xảy ra các vụ đụng độ bằng lựu đạn và vũ khí nặng giữa các nhóm buôn ma túy. Đặc biệt, tại Ciudad Juarez, một thành phố nằm ở vùng biên giới với nước Mỹ vẫn còn diễn biến rất phức tạp. Nơi đây nổi tiếng là “miếng bánh” tranh giành giữa băng nhóm Sinaloa và JuarezAhumada, bởi đó là một trong nhiều tiền đồn ở khắp Mexico mà các băng nhóm buôn lậu ma túy cần phải “kiềm soát” để đảm bảo đường vận chuyển cocaine và cần sa sang Mỹ một cách an toàn.

Những luật lệ mang tính xã hội đen đã bao trùm lên vùng đất này làm đảo lộn mọi quy tắc của xã hội, gây cho người dân luôn sống trong sợ hãi. Thậm chí, các quan chức chính quyền cũng khó hành động mạnh tay khi không đủ khả năng chống lại các băng đảng tội phạm. Mặt khác, chúng cũng không ngần ngại vung tiền để mua chuộc các quan chức chính phủ, nhất là lực lượng cảnh sát chống ma túy để có thể dễ dàng hành động hoặc ra tay ngăn chặn các băng khác đang có ý đồ tranh giành ảnh hưởng. Gần đây, tại Ciudad Juarez, các băng đảng tội phạm ma túy đã chứng minh sức mạnh của mình bằng cách buộc cảnh sát trưởng phải từ chức, đồng thời cho dán áp-phích đe dọa sẽ chặt đầu thị trưởng và cả gia đình của ông. Nhiều người đã bị giết trong thành phố Ciudad Juarez trong thời gian qua vì “chiến tranh ma túy”. Chỉ trong tháng 2 năm nay, tại Ciudad Juarez đã có tới 250 người chết vì các băng đảng tranh giành ảnh hưởng với nhau. Trong mùa xuân 2009 này, chính phủ Mỹ và Canada yêu cầu dân chúng đừng đi du lịch tại các thành phố biên giới giữa Mỹ và Mexico. Chính phủ Mexico đã cho hàng nghìn quân nhân và cảnh sát đến tăng cường an ninh tại Juarez. Đến cuối tuần này có đến 7.500 quân nhân và cảnh sát đến Ciudad Juarez để vãn hồi an ninh.

Mặt khác, tình trạng bạo lực không chỉ diễn ra bên ngoài xã hội mà ngay trong các nhà tù cũng trở thành mối quan tâm của chính phủ Mexico. Các vụ bạo loạn và tẩu thoát tại các nhà tù ở Mexico nói chung và tại Ciudad Juarez nói riêng cũng thường xuyên xảy ra. Ngày 4-3, tại nhà tù ở thành phố Ciudad Juarez bất ngờ xảy ra vụ bạo loạn có đến 20 người chết và hàng chục người khác bị thương. Cảnh sát Ciudad Juarez   cho hay, thành viên của băng đảng có tên “Aztecas” đã giật được chìa khóa của các cai ngục sau giờ thăm viếng. Chúng  nhanh chóng mở cửa các phòng giam và giải thoát cho khoảng 170 tên tù. Victor Valencia, đại diện cho chính quyền tiểu bang tại thành phố Juarez nói: “Những tù nhân được thả đã gây hấn và đánh nhau với các tù nhân khác ngay trong khu vực an ninh của trại tù bằng những thanh inox và vũ khí tự tạo”.

Hải quân Mexico canh gác gần 8 tấn cocaine vừa bị thu giữ tại cảng Salina Cruz. Ảnh: AP

Hiện tại, lực lượng cảnh sát và quân đội đã bao vây toàn bộ khu vực trại giam hỗn loạn nói trên.Chưởng lý Mexico, ông Eduardo Medina Mora, nói rằng chính phủ Mexico đang rất lo lắng trước tình trạng bạo lực đang có xu hướng leo thang tại thành phố Ciudad Juarez trong thời gian vừa qua. Chính quyền Mexico sẽ điều động hàng nghìn binh sĩ quân đội và cảnh sát đến Ciudad Juarez để ngăn chặn tình trạng bạo lực có thể lan rộng. Trước đó, ngày 20-10-2008, cũng xảy ra vụ tàn sát lẫn nhau giữa các băng nhóm trong nhà tù ở biên giới Reynosa, đông bắc Mexico, làm ít nhất 21 tù nhân thiệt mạng và 11 người khác bị thương. Ngày 9-10-2008, cũng tại nhà tù Reynosa đã xảy ra vụ  17 tù nhân trốn thoát. Vốn chỉ được xây dựng để giam giữ 1.800 phạm nhân nhưng con số hiện tại ở nhà tù Reynosa đã lên tới 2.200 người mà chủ yếu là thành viên các băng đảng buôn lậu ma túy bị bắt trong các chiến dịch truy lùng của chính phủ.

Các nhà quan sát cho rằng chiến tranh ma túy ở Mexico vẫn tiếp tục nóng bỏng, nhất là khi Colombia bị phong tỏa mạnh và con đường đưa ma túy vào Mỹ từ Mexico rất gần. Chính phủ Mexico đã phá hủy hàng chục tuyến đường ngầm xuyên qua biên giới với Mỹ nhưng các băng đảng tội phạm vẫn không dừng tay mà tiếp tục thách thức chính quyền khi ngày càng hoạt động táo bạo và tinh vi hơn.

Lê Minh Châu